Hij is ook bevoegd voor toerisme, middenstand en decentralisatie, maar het is vooral als schepen van financiën en mobiliteit in Antwerpen dat Koen Kennis (N-VA) vaak in aanraking komt met juridische vraagstukken. Hij legt uit waarom de stadsdiensten mensen verwijzen naar de Wetswinkel.
Koen Kennis: "Als schepen van financiën zit ik mee de fiscale hoorzittingen voor. Daar komen mensen fiscale geschillen met de stad bespreken en ingeval van bezwaar een toelichting geven. Daarbij stel ik vaak vast dat zelfs eenvoudige reglementen van de stad voor veel mensen vrij complex kunnen zijn. Wat mag je en wat niet? Hoe pak je iets het best aan? Wat doe je op welk moment bij welke rechtbank of bij welk hoorcollege? Waar kan ik in beroep gaan? We zien mensen daarin soms verdrinken."
"Ik zou in die fiscale hoorzitting naar nul bezwaren willen gaan, door scherpe, heldere reglementen. Het is een grote opdracht van overheden om regels duidelijk te houden. Maar een regel is een rechte lijn, de realiteit is veel meer gekarteld, bochtig. Het nadeel van een regel is dat mensen van wie je wil dat ze eronder vallen, er toch nog buiten vallen. En omgekeerd. Dat is pijnlijk, ook voor ons, want dat is natuurlijk niet onze intentie. Er zijn altijd sloebers die gaatjes zoeken in de wetgeving, en die er de kantjes vanaf lopen, maar dat zijn de uitzonderingen. Ik zie vooral mensen in een slachtofferrol. Mensen die het leven boven het hoofd gegroeid is. Te complex. Maar als je begint met in een regel wat weg te gommen, creëer je een gat waar iedereen doorkruipt. Dat is een van de uitdagingen in regelgeving. Je kunt niet alle bochten opnemen, want dan wordt een regel onverstaanbaar."
Problemen voorkomen
"Die fiscale hoorzittingen worden meer en meer gejuridiseerd. We zien de advocaat komen in plaats van de mens zelf. Het wordt afstandelijker en minder het verhaal van de mens erachter. Daar is op zich niets mis mee, maar ik denk dat sommige stappen zouden kunnen worden vermeden als de mensen vroeger juridisch advies zouden inwinnen. En daar komt de Wetswinkel in beeld. Sommige mensen komen met een advocaat, maar waren naar mijn mening beter al veel vroeger naar de Wetswinkel gegaan voor advies."
"Neem bijvoorbeeld het aspect van leegstand en huisjesmelkerij. Natuurlijk is het voor de stad belangrijk om huisjesmelkers onder de knoet te houden, maar we zien soms dat mensen zich zo diep in de penarie werken dat ze in hun onwetendheid de klos worden. Ze weten niet waar ze juridisch voor staan, dus vallen ze dieper en dieper in de miserie. Dan kan een organisatie als de Wetswinkel vooraf raad geven als: verkoop je huis, blijf er niet aan vasthouden. En de risico's toelichten. Een huis kopen houdt veel risico's in en je moet goed weten dat je geen kat in een zak koopt. Mensen kopen bijvoorbeeld een huis dat ongeschikt en onbewoonbaar is verklaard en denken dat rap te kunnen opkalefateren. Maar dat is vaak een lijdensweg. Dan denk ik: voorafgaande info zou veel problemen hebben kunnen voorkomen."
“De Wetswinkel kan voor velen een hulp zijn om de weg te vinden in het juridische systeem. Het is een van de organisaties waar onze stadsdiensten mensen naar verwijzen.”
Voor alle lagen van de bevolking
"Vragen rond het kopen van een huis komen in alle lagen van de bevolking voor. Neem mijzelf. Mijn vrouw en ik overwegen om naar een kleinere woonst te verhuizen nu de kinderen (bijna) het huis uit zijn. Ik heb al wel vaker een huis gekocht, maar gewoon weten wat je rechten zijn en wat erbij komt kijken, is erg belangrijk. Niet iedereen kan zich inlezen. Niet iedereen heeft de contacten. Niet iedereen heeft de skills, al zeker niet in deze digitale tijden. En Google is niet altijd even betrouwbaar of volledig. Ik denk dus dat de Wetswinkel voor velen een hulp kan zijn om de weg te vinden in het juridische systeem. Het is een van de organisaties waar onze diensten mensen naar verwijzen. Laagdrempelige hulp is enorm belangrijk. Het is een goede zaak dat er, met het nieuwe filiaal in Wilrijk, een derde Wetswinkel in de stad bijkomt, naast die in Antwerpen-stad en Merksem. Want de Wetswinkel is een plek voor eerstelijnsrechtshulp waar mensen ook echt persoonlijk in gesprek gaan. Intermenselijke relaties zijn belangrijk, worden ook belangrijker in onze complexe wereld."
Objectiveren is de boodschap
"In gesprek gaan is altijd een fundamentele stap naar het vinden van een oplossing. Een voorbeeld: Met de burgerbeweging in het Oosterweeldossier was er een situatie ontstaan met rechtszaken die alles blokkeerden. Dan is samen zoeken naar een oplossing een moeilijke maar belangrijke oefening. Draadje per draadje het kluwen ontrafelen, gesprekken voeren met alle partijen. We zijn er uiteindelijk met een dading uitgeraakt. En daarin moet je fair zijn, compromissen sluiten. Zoeken naar een uitkomst waarbij iedereen zegt: “Het is niet helemaal wat ik wilde, maar ik scheur er mijn broek niet aan.” Het belangrijkste is praten. Partijen ervan overtuigen dat we ofwel allemaal winnen, ofwel allemaal samen verliezen. Hoe kunnen we gemeenschappelijke doelen formuleren? Als we allemaal een beetje water bij de wijn doen, dan gaan we tenminste iéts realiseren."
"Wij maken dat met veel grote en kleine dingen mee. Neem geluidsoverlast bij laden en lossen om een winkel in de stad te bevoorraden. Je krijgt soms mensen die weigeren in gesprek te gaan, de emotionele reactie van een van de partijen is blokkerend. Objectiveren is dan de boodschap. Het probleem helder stellen en samen zoeken naar oplossingen. Ook hierbij kan de Wetswinkel zeker een rol spelen."
Redactie: Ilse Prinsen
Fotografie: Philippe Verhoeven